Wskazania ogólne w laseroterapii chorób skóry

Laseroterapię prowadzi się za pomocą laserów biostymulacyjnych o średniej mocy do 100 - 200 mW. Cykl leczenia: 15-20 seansów. Seanse przeprowadzane są zwykle codziennie lub co drugi dzień. Podczas jednego seansu czas naświetlania poszczególnych obszarów zmian chorobowych wynosi 5-8 min. Sumaryczna zaś ekspozycja na promieniowanie laserowe, podczas jednego seansu laseroterapii, zależy od formy i stadium dermatozy, lecz zasadniczo nie powinna przekraczać 15-30 min.

Laseroterapię przeprowadza się przed naniesieniem maści, past i zasypek. Ognisko zmian należy oczyścić od pozostałości powyższych środków farmaceutycznych, skórek i obumarłych tkanek. Obszary przeznaczone do naświetlania należy przetrzeć spirytusem.

Jeśli proces chorobowy nie jest zbyt rozległy, leczenie można prowadzić przez bezpośrednie naświetlania zogniskowanym lub rozogniskowanym promieniowaniem laserowym obszaru zmian chorobowych, obejmując przy tym 2-3 cm zdrowej skóry. Stosując promieniowanie zogniskowane należy powoli przemieszczać wiązkę promieniowania po obszarze zmian. Przy oddziaływaniu promieniowaniem rozogniskowanym średnicę wiązki można dostosować do wielkości obszaru zmian chorobowych.

W bardziej rozprzestrzenionym procesie chorobowym, oprócz bezpośredniego naświetlania obszarów zmienionych chorobowo, należy dodatkowo naświetlać promieniowaniem zogniskowanym obszary przykręgowe odległe 2-3 cm od osi kręgosłupa, pobudzając unerwienie obszarów chorobowych. Czas naświetlania każdej strony kregosłupa wynosi 1-4 min. Zamiast naświetlania obszarów przykręgowych można promieniowaniem zogniskowanym pobudzać odpowiednie punkty akupunktury przez 30 s. Wybór punktów akupunktury przeprowadza się w zgodzie z zaleceniami klasycznej refleksoterapii dla określonej dolegliwosci i zależy on od lokalizacji procesu chorobowego.

Przy niektórych dolegliwościach dermatologicznych laseroterapię można stosować jako podstawową metodę leczenia. Najczęściej jednak stosuje się ją łącznie z innymi metodami leczenia. Przy stosowaniu zewnętrznych środków leczniczych ich nanoszenie na leczony obszar można rozpocząć po upływie 1-1,5 godz od przeprowadzenia seansu laseroterapii.

Przeciwwskazania dla stosowania promieniowania laserowego określa się wychodząc z ogólnych przeciwwskazań dotyczących światłoleczniczych zabiegów fizykoterapeutycznych, uwzględniając szereg osobliwości promieniowania laserowego. Do najistotniejszych przeciwwskazań należą:

• choroby krwi,
• choroby systemu nerwowego z ostro podwyższoną pobudliwością,
• nadczynność tarczycy,
• zaawansowana rozedma płuc, gruźlica płuc, intoksykacja gruźlicza,
• nowotwory złośliwe i nowotwory łagodne w obszarze głowy i szyi,
• podwyższona wrażliwość na oddziaływanie światła,
• zaawansowana cukrzyca.

Wypryski (egzemy)

Wobec klasyfikacji egzem na:

• ­ potnicową,
• ­ modzelowata,
• ­ pieniążkowatą,
• ­ podudzi,
• ­ dziecięcą (atopowe zapalenie skóry wieku dziecięcego),
• ­ wyprysk kontaktowy (często zawodowy).

Leczenie uzależnione jest od rodzaju egzemy i jej stadium.

1. Leczenie egzemy potnicowej prowadzone jest przez naświetlanie zogniskowanym lub rozogniskowanym promieniowaniem obszaru zmian chorobowych. Przy rozprzestrzenionym procesie chorobowym oprócz bezpośredniego oddziaływania na ogniska chorobowe naświetla się także obszary przykręgowe lub punkty akupunktury.

2. Leczenie egzemy modzelowatej prowadzone jest przez naświetlanie ognisk choroby (dłonie, stopy) przeciętnie po 5 min na każde ognisko.

3. Leczenie egzemy pieniążkowatej. Naświetla się zogniskowanym promieniowaniem poszczególne duże ogniska zmian chorobowych po 1-1,5 min, a także obszary przykręgowe lub punkty akupunktury.

4. Leczenie egzemy podudzi prowadzi się naświetlając obszary zmian chorobowych promieniowaniem zogniskowanym lub rozogniskowanym. W razie konieczności można stosować naświetlanie obszarów przykręgowych w zależności od lokalizacji ogniska chorobowego.

5. Leczenie egzemy dziecięcej prowadzi się wg ogólnych zasad laseroterapii stosowanych w leczeniu egzem, zmniejszając ekspozycję na promieniowanie o połowę w porównaniu z ekspozycją dla dorosłych.

Świerzbiączka (atopowe zapalenie skóry)

Chorych na świerzbiączkę, biorąc pod uwagę jej przebieg, można podzielić na trzy grupy:

1. Chorzy z ciężkim chronicznym przebiegiem, rozlanym lub rozprzestrzenionym charakterem zmian, prawie bez remisji lub z krótkookresową remisją, długotrwałymi zaostrzeniami. Chorobie towarzyszy intensywny i długotrwały świąd, bezsenność. Tradycyjne metody leczenia przynoszą nieznaczne i krótkotrwałe polepszenie.

2. Pacjenci z chronicznym przebiegiem schorzenia, średniociężkim przebiegiem klinicznym, z rozlaniem bądź rozsianiem zmian i wyjątkowo, z ograniczonymi formami porażenia, z corocznymi zaostrzeniami, lecz dłuższymi okresami relaksacji niż chorzy z grupy pierwszej. Chorobie towarzyszy okresowo świąd o różnej intensywności, występujący także nocą, lecz bez bezsenności. Leczenie przynosi polepszenie, chociaż ogniska chorobowe nie w pełni cofają się.

3. Chorzy ze względnie lekkim przebiegiem klinicznym schorzenia. Przejawy świerzbiączki mają charakter ograniczony. Obostrzenia lub recydywy występują nie w każdym roku i nie są długotrwałe. Leczenie prowadzi do znacznej poprawy lub zaniku objawów klinicznych.

Chorzy na chroniczną świerzbiączkę wymagają leczenia kompleksowego. Laseroterapię przeprowadza się zgodnie z ogólnie przyjetą metodyką łącząc naświetlanie ognisk chorobowych z naświetlaniem obszarów przykręgowych lub punktów akupunktury. Przy leczeniu chorych z lekkim przebiegiem klinicznym można ograniczać się do laseroterapii ognisk chorobowych.

Przy leczeniu świerzbiączki trzeba koniecznie podkreślić szczególne znaczenie leczenia profilaktycznego, prowadzonego w pełnym zakresie w okresach między nawrotami choroby. Liczba profilaktycznych cykli leczenia nie powinna być mniejsza od dwóch. Pomyślne leczenie świerzbiączki w grupach schorzeń chronicznych jest możliwe po przeprowadzeniu kilku cykli leczniczych i profilaktycznych. Przerwa pomiędzy cyklami leczenia nie powinna być mniejsza od miesiąca.

Pokrzywka

Leczenie pokrzywki prowadzi się kompleksowo wraz z innymi rodzajami terapii. Można też prowadzić laseroterapię w obszarach przykręgowych. W razie braku pozytywnych efektów po 4-5 seansach można także pobudzać odpowiednie punkty akupunktury.

Rumień wysiękowy wielopostaciowy

Naświetlaniu zogniskowanym promieniem poddaje się w czasie 1-3 min największe ogniska chorobowe. Ekspozycja zależy od liczby ognisk. W odmianie rumienia wysiękowego wielopostaciowego typu zespołu Stevensa-Johnsona laseroterapię prowadzi się kompleksowo z tradycyjnymi metodami leczenia włączając także terapię kortykosteroidami. Laseroterapia prowadzona w czasie 1-3 min na każde ognisko, w zależności od rozmiarów ogniska, umożliwia przyspieszenie narastania nabłonka i osiągnięcie w bardzo krótkim terminie obniżenia dawki kortykosteroidów. Dla zabezpieczenia się przed nawrotami trzeba koniecznie zalecić choremu, aby w przypadku powrotu pierwszych objawów choroby, natychmiast poddał się laseroterapii ognisk (w czasie 1-3 min na ognisko). Wtedy, po 10-15 seansach, można osiągnać zanik objawów choroby bez stosowania terapii farmakologicznej.

Pęcherzyca

Podstawową rolę w leczeniu pęcherzycy odgrywają preparaty sterydowe. Laseroterapia jest środkiem wspomagającym, pozwalającym na uzyskanie w bardzo krótkim terminie narastania nabłonka na nadżerkach, obniżenia dawek stosowanych leków, a tym samym zmniejszenia powikłań wynikających z terapii sterydowej. Laseroterapię prowadzi się w czasie 1-2 min na każde ognisko choroby w połączeniu z naświetlaniem obszarów przykręgowych lub pobudzaniem punktów akupunktury.

Troficzne wrzody i trudno gojące się rany

Po przemyciu wrzodu lub rany roztworami antyseptycznymi (w celu usunięcia martwej tkanki, wydzieliny itp.) przeprowadza się naświetlanie patologicznego ogniska światłem lasera o mocy do 25 mW. Wiązkę promieniowania kieruje się na 6-8 punktów wokół rany (wrzodu) w obszarze zdrowych tkanek i na 4 8 punktów na powierzchni rany (wrzodu). Liczbę naświetlanych punktów należy dobierać w zależności od rozmiarów rany (wrzodu). Ekspozycja wynosi 2 min na każdy punkt wokół rany (wrzodu) i 15-30 s na punkty leżące na powierzchni rany (wrzodu). Sumaryczny czas naświetlania w trakcie jednego seansu nie powinien przekraczać 20 min. Cykl terapii składa się z 28-30 codziennie wykonywanych seansów. Podczas terapii laserowej powierzchnia rany (wrzodu) po 5-7 seansach oczyszcza się z martwych tkanek i wypełnia delikatną, różową ziarniną, przy tym znacznie zmniejsza się ból i obrzmienie tkanek, zanika swędzenie i zauważalne jest narastanie różowego nabłonka. Po 9-10 seansach regeneracja przebiega wolniej, a ziarnina nabywa bladego odcienia. W takiej sytuacji terapię laserową trzeba koniecznie kontynuować. Od 16-17 seansu ponownie zauważa się nasilenie regeneracji, z pojawieniem się wyrazistych ziarnin i wzmożonego powstawania nabłonka na obwodzie rany. Należy podkreślić, że u chorych z chronicznym osteomyelitis terapię laserową można stosować w okresie pooperacyjnym tylko po starannym oczyszczeniu patologicznego ogniska ze zmian martwicowych. Nieprzestrzeganie tych wymagań może wywołać zaostrzenie się procesu chorobowego.

Trądzik pospolity (młodzieńczy)

Celem laseroterapii tego schorzenia jest przyspieszenie gojenia się ran po otwarciu ropni i zlewających się elementów, przyspieszenie resorpcji nacieków, zapobieganie powstawaniu blizn, bądź ich wygładzanie. Laseroterapię prowadzi się w ciągu 1-2 min na ognisko (sumaryczny czas do 20 min). W razie konieczności cykl leczenia należy powtórzyć. Dla osiągnięcia efektu terapeutycznego przed seansem należy usunąć otorbione, zropiałe zaskórniki (wągry).

Bliznowce (keloidy)

Pozytywny wpływ laseroterapii na bliznowce jest możliwy, jeśli okres ich istnienia nie jest zbyt długi. Przy leczeniu bliznowców wykorzystuje się lasery o mocy do 30 mW. Naświetla się patologiczne ognisko i jego 2-3 cm otoczenie wybierając 6-10 punktow (w zależności od powierzchni bliznowca). Ekspozycja jednego punktu wynosi 2-3 min. Dla bliznowców mających 12-18 miesięcy terapię laserą prowadzi się naświetlając przez 2 min każdy punkt. Dla bliznowców mających więcej niż 18 miesięcy - 3 min na jeden punkt. Sumaryczny czas naświetlania całego organizmu nie powinien przekroczyć 20 min na seans. Na cykl terapii składa się 25-30 seansów. Po 5-6 tygodniach cykl terapii należy powtórzyć. Po 5-6 dniach od początku leczenia zauważa się zmniejszenie, a nawet całkowity zanik bólu i swędzenia. Po 20-25 dniach bliznowce spłaszczają się, zwiększa się ich ruchliwość, wygładzają się kontury względem otaczającej tkanki, zmienia się pigmentacja stopniowo nabywając koloru skóry. Stwierdzono, że do wyleczenia bliznowców o powierzchni 15-20 cm2 wystarcza jeden cykl terapii, a dla powierzchni 30-70 cm2 trzeba 2-3 cykli z przerwą 1-1,5 miesiąca między nimi.

Łuszczyca

Laseroterapię przeprowadza się naświetlając poszczególne ogniska chorobowe. Ekspozycja na światło zależy od rozmiarów ogniska i sumarycznie może dochodzić do 20 min. Przy onychodystrofii łuszczycowatej dobry efekt laseroterapii uzyskuje się przy naświetlaniu łożyska paznokcia przez 0,5-1 min. Po 10-12 seansach zauważa się widoczny wzrost zdrowych paznokci trwający także po zakończeniu cyklu leczenia (20 seansów). Do skutecznego wyleczenia onychodystrofii niezbędne są 2-3 cykle laseroterapii z przerwami 1-2 miesięcy.

Liszaj czerwony płaski (liszaj Wilsona)

Liszaj czerwony płaski leczy się analogicznie jak łuszczycę, ale z włączeniem leczenia farmakologicznego. Jeśli występują zmiany w śluzówce naświetla się przez 1-3 min każde ognisko.

Twardzina skóry

Laseroterapię prowadzi się naświetlając ognisko chorobowe. Przy wielu ogniskach trzeba dodatkowo stosować naświetlanie obszarów przykręgowych lub pobudzanie odpowiednich punktów akupunktury.

Bielactwo

Jeśli występują pojedyncze ogniska należy naświetlać te ogniska, a w przypadku licznych ognisk można zwiększyć efektywność laseroterapii stosując fotosensybilizatory oraz dodatkowo naświetlając obszary przykręgowe lub pobudzając odpowiednie punkty akupunktury.

Opryszczka

W przypadku opryszczki laseroterapię należy zacząć możliwie wcześnie po pojawieniu się świądu i obrzęku. Trzy, cztery seanse po 3-4 min przerywają proces chorobowy. Przy rozwiniętym procesie chorobowym laseroterapia zmniejsza przekrwienie, nasiąkanie i przyspiesza remisję choroby.

Brodawki skórne

Laseroterapia brodawek skórnych wykonywana jest promieniowaniem zogniskowanym po 2-3 min na każdą brodawkę. W przypadku występowania licznych brodawek naświetla się największe z nich. Po 6-7 seansach zauważalne jest zmniejszenie zrogowacenia i uelastycznienie skóry wokół brodawki. Przy brodawkach podeszwowych zmniejszają się bóle. Równolegle z laseroterapią stosuje się typowe leczenie miejscowe

Materiał publikujemy dzięki uprzejmości Laser Secura